Maagizo hayo yanakuja kufuatia kuongezeka kwa gharama za
vifaa vya ujenzi unaosababishwa uhaba wa
vifaa kama hivyo, huku serikali ikipendekeza kuwa shida hiyo imeundwa kwa njia
isiyo ya kweli.
Waziri wa Uwekezaji, Viwanda na Biashara, Dk Ashatu
Kijaji alisema jana kuwa uhaba uliopo na bei kubwa ya vifaa hivyo imetengenezwa
kwa makusudi na wazalishaji na wafanyabiashara.
“Tumegundua wazalishaji wanazalisha chini ya uwezo wao,
wafanyabiashara wanauza vifaa hivyo kwa bei ya juu kwa kunufaika na mahitaji
makubwa yaliyopo sokoni,” alisema waziri huyo.
Dk Kijaji alionya kuwa serikali haitavumilia dhamira ovu
ya wafanyabiashara wachache, wawe watengenezaji au wasambazaji, ambao kwa
makusudi wanawahujumu wananchi kiuchumi kwa kupandisha bei kwa manufaa yao
binafsi.
Aliagiza Tume ya Ushindani wa Haki (FCC) kudhibiti soko
la biashara haramu, kwani ndiyo sababu ya kupanda kwa bei ya sio tu vifaa vya
ujenzi lakini pia bidhaa zingine kama vile vinywaji baridi.
Dk Kijaji alionya kuwa hatua kali za kisheria zitachukuliwa
dhidi ya wahusika kwani hatua hiyo inaleta uhujumu uchumi.
Watengenezaji pia wameagizwa kuwa na mfumo unaoeleweka wa
usambazaji na usambazaji kwa wafanyabiashara na wafanyabiashara wa rejareja,
ili kuepusha ucheleweshaji wa vifaa vya ujenzi ambavyo husababisha upungufu wa
bandia, na hivyo kusababisha bei ya juu.
Alisema wizara imeunda kamati maalum kuchunguza sababu za
uhaba na kupanda kwa bei ya vifaa vya ujenzi na vinywaji baridi kati ya Novemba
mwaka jana hadi mapema mwezi huu.
Baada ya vikao kadhaa na pande zote mbili husika, kamati
ilitoka na matokeo ambayo yalionyesha wazi kuwa watengenezaji wa vifaa vya
ujenzi wanaleta upungufu kwa vile wanazalisha chini ya uwezo wao.
Waziri Kijaji aliendelea kusema kuwa kamati pia iligundua
mfumo wa ugawaji wa wazi haupo kabisa, hivyo kutengeneza mlolongo mrefu na wa
urasimu.
Aidha, alisema, bei ya juu ya baa za chuma na saruji
haionyeshi mgawo wa gharama za usafiri na usambazaji. Sambamba na hilo, Waziri
huyo alisema bei ya saruji sokoni haiakisi gharama ya uzalishaji pamoja na
uwiano wa bei ikilinganishwa na nchi jirani.
Dk Kijaji pia alisema bei za saruji sokoni hazihusiani na
sheria ya mahitaji na ugavi kwa kuwa wazalishaji wanachelewesha mnyororo wa
usambazaji bidhaa kwa makusudi ili kuleta upungufu bandia hasa kwa wauzaji wa
jumla wadogo na wa kati.
Kwa mujibu wa Dk Kijaji, wazalishaji wameagizwa kuongeza
uzalishaji kulingana na uwezo wa kiwanda ili kukidhi mahitaji ya soko.
Alisema kwa sasa, kuna viwanda 17 vya kutengeneza saruji
nchini ambavyo vinazalisha asilimia 58 pekee ya uwezo hivyo vina uwezo wa
kukidhi matumizi ya ndani na nje ya nchi, iwapo vitaongeza uzalishaji.
Kuhusu baa za chuma, alisema, kuna viwanda 16 vyenye
uwezo wa kutengeneza tani 1,082,788 kwa mwaka lakini vinazalisha tani 750,000
pekee.
Waziri alisema bei kubwa ya vifaa vya ujenzi imeongeza
gharama za ujenzi unaoendelea wa vituo vya afya, madarasa, miundombinu na
miradi mingine ya kimkakati.